Bu qədim musiqi alətindən hələ də bəzi mədəniyyətlərdə ritual kimi istifadə olunur.
Bu qədim musiqi alətinə dünyanın bir çox xalqının mədəniyyətində müxtəlif adlarla rast gəlmək olar. "Yəhudi arfa" adı qədim slavyan dilindən "ağız" mənasını verən "varga" sözündən gəlir.
Yəhudi arfasının küləkdə səslənən ildırımın qırdığı bir ağacdan əmələ gəldiyinə inanılır.
Yəhudi arfası çox sadə görünür. Dili olan bir açara bənzəyir, lakin açıq-aşkar sadəliyinə baxmayaraq, yəhudi arfa ustaları vəhşi təbiət səslərini və insan nitqini belə çatdıra bilirlər. Məsələn, bir qarağat mahnısının təqlidləri, bir qaz səsi, bir ququ və sazağaçının səsi, bu ecazkar musiqi alətinin çalınması üçün klassik üsullar sayılır.
Klassik yəhudi arfa taxtadan, sümükdən hazırlanır; bu gün metal liralar da hazırlanır.
Maraqlıdır ki, yəhudi arfası özünü səsləndirən bir alət deyil. Yəhudi arfını götürən musiqiçi onun bir hissəsi olacaq, çünki arfa çalarkən ağız boşluğu bir rezonans rolunu oynayacaqdır.
Yəhudi arfasının digər adları:
- xomus - Yakutiyada,
- demir-xomus - Başqırdıstanda,
- timir-xomus - Xakasiyada,
- tumran - Xantı-Mansi Muxtar Dairəsində,
- komus - Altayda,
- kousiang - Çində,
- mukkuri - Yaponiyada,
- maultrommel - həm Avstriyada, həm də Almaniyada.
